Tưởng niệm 111 năm ngày mất Chí sĩ yêu nước Tiểu La

• 

Viết bởi Ban Biên Tập Thứ bảy, 12 Tháng 11 2022 16:33

          Sáng nay, 11/11/2022, trường THPT Tiểu La long trọng tổ chức lễ tưởng niệm 111 năm ngày mất Chí sĩ yêu nước Tiểu La - Nguyễn Thành (11/11/1911 -11/11/2022).

Giáo viên và học sinh nhà trường dâng hương tưởng niệm tại mộ phần cụ Tiểu La

Tiểu La là nhà chí sĩ yêu nước, một danh nhân đất Quảng và là người con ưu tú của quê hương Thăng Bình. Ông sinh năm 1863 tại làng Thạnh Mỹ, phủ Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam (nay là thôn Quý Thạnh, xã Bình Quý, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam), trong một gia đình quan lại nho giáo, thân sinh là cụ Nguyễn Trường từng làm quan Bố chánh dưới triều vua Tự Đức, sau được bổ chức Kinh lược Nha Sơn phòng sứ tỉnh Bình Định.

Năm 1885, ông ra Huế thi Hương, nhưng do vụ binh biến kinh thành Huế nên kỳ thi không tổ chức được. Ông trở lại quê nhà, từ bỏ đèn sách, hưởng ứng Phong trào Nghĩa hội. Với tư cách là ấm sinh, ông chiêu mộ một cánh quân, hiệp cùng Nghĩa hội đánh thành tỉnh Quảng Nam, lúc này ông mới 22 tuổi.

Sau khi Pháp chiếm lại thành tỉnh Quảng Nam, họ đưa quân đi càn quét vào các huyện, xã; Nguyễn Thành đã cho quân mai phục, đánh thắng nhiều trận, uy tín được nâng cao. Phó bảng Nguyễn Duy Hiệu giao cho ông chức Tán Tương quân vụ kiêm Thượng Biện tỉnh vụ và khi Án Nại hy sinh tại mặt trận Phú Thượng, ông được chỉ định thay thế; nghĩa binh dưới quyền chỉ huy của ông đã mở nhiều trận đột kích vào Đà Nẵng.

Năm 1888, phong trào Cần Vương ở Nam-Ngãi-Định tan rã, Nguyễn Thành bị thực dân Pháp bắt đưa về quản thúc tại quê nhà. Tuy nhiên, ông vẫn tìm cách bí mật hoạt động. Tại sơn trang Nam Thạnh, ông liên lạc với các văn nhân, sĩ phu yêu nước trong tỉnh và cả nước, chờ thời cơ giúp dân, cứu nước.

Năm 1903, Phan Bội Châu đã đến sơn trang để tìm gặp Nguyễn Thành. Năm 1904, Hội nghị thành lập Duy Tân hội đã diễn ra tại đây, ông là một trong những người có công lớn trong việc sáng lập và tổ chức Duy Tân Hội. Sau khi Phan Bội Châu sang Nhật, Nguyễn Thành bí mật hoạt động ở trong nước, ông vận động kinh phí, đưa thanh niên ra nước ngoài du học để chuẩn bị lực lượng cứu nước. Có thể nói rằng Tiểu La – Nguyễn Thành là nhà hoạch định kế sách, một “mưu sư” của Duy Tân Hội. Ông và Phan Bội Châu là linh hồn và chỗ dựa của Hội Duy Tân, không những vậy còn là chiếc cầu nối giữa 3 thế hệ chống Pháp: Cần Vương, Duy Tân Hội và Việt Nam Quang phục hội.

Năm 1908, cùng lúc phong trào Duy Tân Hội đang phát triển mạnh, cuộc kháng thuế ở Trung Kỳ đã nổ ra. Chính quyền Pháp thẳng tay đàn áp và truy bắt các sĩ phu yêu nước. Nguyễn Thành cũng bị bắt giữ và bị kết án 9 năm biệt xứ, đày đi Côn Đảo. Ông qua đời tại đây vào ngày 11 tháng 11 năm 1911. Mãi đến năm 1957, thi thể của ông mới được đưa về cải táng tại quê nhà.

Vinh dự dưới mái trường mang tên Tiểu La, tưởng nhớ về cụ, với tấm lòng thành kính và tri ân, các thế hệ nhà giáo và học sinh trường THPT Tiểu La luôn nỗ lực thi đua dạy tốt - học tốt, ra sức phấn đấu rèn luyện, góp phần tô thắm thêm trang sử vẻ vang của nhà trường, để mãi xứng đáng với tên tuổi và sự nghiệp của nhà chí sĩ yêu nước Tiểu La - Nguyễn Thành.

                                                                                                  Tin, ảnh: Huy Nguyễn